منتقد سینما: جیران همان شهرزاد است با مثلث عشقی ناصرالدین شاه ، سیاوش و جیران

همشهری آنلاین: بهزاد عشقی، مدرس و منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگویی ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: هفت قسمت اول سریال جیران را که دیدم نگاه مثبتی به آن نداشتم. ولی وقتی جلوتر رفت احساس کردم در مقایسه با سریال‌های ایرانی قابل قبول‌تر است. بازی‌ها و روایت و دیالوگ‌های سریال جذاب‌تر است و موقعیت‌های دراماتیک درگیرکننده‌ای دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گاهی زوایدی دارد که ممکن است مخاطب را اذیت کند.

منتقد سینما و تلویزیون با بیان این که خط داستانی سریال «شهرزاد» در «جیران» در زمان و مکانی دیگر تکرار می‌شود گفت: در هر دو سریال یک مثلث عشقی با یک زن و دو مرد وجود دارد که یکی از مردها در راس قدرت است. ناصرالدین شاه همان قباد شهرزاد و سیاوش همان فرهاد دماوندی است. جیران هم جای شهرزاد نشسته است.

ناصرالدین شاه در ناکجا آباد زندگی می‌کند
عشقی افزود: این سریال گوشه چشمی به سریال ترکی حریم سلطان دارد و تمرکزش بیشتر روی حرمسرای دوران ناصرالدین شاه و توطئه خواجه‌ها و زن‌های دربار است. جیران تصویری می‌سازد که انگار ناصرالدین شاه و زن هایش در یک ناکجا آباد زندگی می کنند. در واقع تصویر عمیق و دقیقی از مناسبات اجتماعی و سیاسی آن دوران نمی‌دهد. احتمالا هدف کارگردان همین بوده و نخواسته وارد حیطه‌های سیاسی و اجتماعی بشود. در جیران شاهدیم که تمرکز سریال روی مناسبات زن‌ها و درباریان و خواجه‌هاست.

بهزاد عشقی

عشقی با اشاره به امتیازهای حسن فتحی در کارگردانی بیان کرد: او درام را خوب می‌شناسد و با شب دهم نشان داد که نمایشنامه‌های بزرگ جهان را زیاد می‌خواند. از عهده شخصیت پردازی و کشمکش‌های دراماتیک به خوبی برمی‌آید و به بازی‌ها توجه دارد. در سریال‌های او مخاطب بازی ضعیف و پیش پا افتاده نمی‌بیند. البته اگر جیران را با شهرزاد مقایسه کنید، کیفیتش به آن اندازه نیست. اما در اندازه خودش جذابیت‌هایی دارد.

منتقد سینما و تلویزیون درباره دیگر شباهت‌های شهرزاد و جیران بیان کرد: در آخرین قسمت سریال جیران زن درباری با نام نقره بچه‌ای را مسموم می‌کند. عین این صحنه را قبلا در شهرزاد دیده بودیم. ولی آنجا زن موفق نمی‌شود که بچه را بکشد.

جمشید مشایخی ناصرالدین شاه بهتری بود
عشقی ضمن مقایسه جیران با سلطان صاحبقران توضیح داد: سریال علی حاتمی از لحاظ بازیگری صحنه آرایی و طراحی لباس خیلی شکوهمند بود. جمشید مشایخی نسبت به بهرام رادان ناصرالدین شاه بهتری بود. رادان در سریال جیران دارد تلاش خودش را می کند و در نوع خودش بد نیست. ولی جمشید مشایخی چهره باورپذیرتری از ناصرالدین شاه را آفرید.

وی با بیان این که جیران صحنه‌های زاید و غیرقابل باور زیاد دارد گفت: تاریخ سازی های سریال یک جاهایی خیلی جعلی است. یک فیلمساز برای تبدیل تاریخ به نمایش باید در جزییات دستکاری و تاریخ را دراماتیزه کند. ولی در ماهیت تاریخ نباید دست ببرد. مثلا اسپارتاکوس استنلی کوبریک یک مثلث عشقی را وارد روایت کرده است. او تاریخ را جذاب تر می کند اما در ماهیت تاریخ دست نمی‌برد.

منتقد سینما و تلویزیون با اشاره به این که در سریال های ایرانی گاهی ماهیت تاریخی آدم ها تغییر می‌کند اظهار کرد: کارگردان جیران آنقدر معطوف به مسائل عاطفی داستان شده است که اصلا نمی توانید تاریخ را ببینید. مثلا نمی فهمید در دوران قاجار و ناصرالدین شاه اوضاع طبقات جامعه و نقش کشورهای بزرگ چه بوده است. سریال صحنه هایی در این رابطه دارد ولی خیلی در حاشیه است. مخاطب بیشتر یک داستان زنانه و عاشقانه را می‌بیند. به جای ناصرالدین شاه این سریال می توانید بزرگ آقا را با همین داستان بگذارید. قهرمان داستان اصلا می‌توانست شاه نباشد. همچنین سریال مواردی دارد که می‌تواند جعل تاریخ به حساب بیاید.

جیران یک سریال در ژانر عاشقانه تاریخی به کارگردانی حسن فتحی، نویسندگی احسان جوانمرد و فتحی و تهیه‌کنندگی اسماعیل عفیفه است. داستان این مجموعه به وقایع بعد از مرگ امیرکبیر و آشنایی ناصرالدین‌شاه با خدیجه تجریشی ملقب به جیران می‌پردازد. تاکنون ۲۷ قسمت از فصل نخست این سریال پخش شده است.

در این سریال بازیگرانی همچون بهرام رادان، پریناز ایزدیار، امیرحسین فتحی، امیرجعفری، رویا تیموریان، مهدی پاکدل، رعنا آزادی‌ور و مریلا زارعی به ایفای نقش می‌پردازند.

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: منتقد سینما و تلویزیون ناصرالدین شاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۲۲۳۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

به جای واکنش احساسی، چهره واقعی اسلام را به دنیا نشان دهیم

طی سال‌های گذشته بخصوص چند سالی که از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران می‌گذرد؛ کشورها، گروه‌ها و کمپانی‌های مختلف در عرصه رسانه، فیلم‌ها و سریال‌هایی ساخته‌اند که نه تنها بر خلاف واقعیت‌های تاریخی بوده، بلکه حتی برخی از آنها هویت ملی و برخی هویت مذهبی و برخی هر دو را درباره ایران اسلامی نشانه گرفته‌اند. فیلم‌هایی مانند 300 ساخته زاک اسنایدر و یا اسکندر ساخته الیور استون و... یا فیلم‌ها و سریال‌هایی در مورد زکریای رازی یا خیام و این اواخر نیز سریال حشاشین که به خلافت گروه حشاشین و رهبری حسن صباح و تاریخ گروه او، نمونه‌هایی از آثاری هستند که هویت ملی و اسلامی ما را هدف گرفته‌اند. سریال‌هایی که در آن‌ها قلب تاریخ صورت گرفته و با الهام از منابع دست چندم، چهره شیعیان و مسلمانان بصورت نامناسبی نمایش داده شده است به گونه‌ای که با واقعیت تاریخی فاصله‌ای بسیار دارد.

اما اکنون صحبت در مورد نقد محتوایی و تاریخی سریال حشاشین و فیلم‌هایی دیگر از این دست نیست. صحبت این است که چطور این پروژه‌های بزرگ به ثمر رسیده و ساخته می‌شوند اما در مقابل هیچ اثری از ما دیده نمی‌شود؟ و حالا باید چه کنیم؟

گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر جعفر فخرآذر، مدیر کل فرهنگی دانشگاه ادیان و مذاهب درباره ایران و ایرانی هراسی‌ها و کارهایی است که باید برای پایان دادن به این سریال پرتکرار انجام دهیم.

دلایل انفعال در برابر ساخت آثار ضدایرانی

دکتر فخرآذر در ابتدا با بیان اینکه وقتی که فردی به زمین بی رقیب وارد می‌شود، قطعاً برنده است؛ می‌گوید: رقیبی که باید در صحنه باشد، ما هستیم و از آنجایی که ما نیز در صحنه حضور نداریم بنابراین رقیب برنده خواهد شد. اما اینکه چرا ما در صحنه نیستیم دلایل متعددی دارد. اولین دلیل آن را به بیانات رهبر معظم انقلاب ارجاع می‌دهیم. ایشان در نشستی که سالیان قبل با فعالین فرهنگی داشتند در سخنانی صریح و نصیحتی روشنگر فرمودند که سینما برای دین از سخنرانی مفیدتر است. اما این توصیه و جادوی سینما و تاثیر شگرفی که بر اذهان و افکار مردم دارد برای مسئولین فرهنگ‌ساز که باید عقبه و پشتوانه این مسئولین باشند در حوزه و دانشگاه جا نیفتاده است. به همین خاطر فکر و ذهن ما به سمت ساخت چنین پروژه‌هایی حرکت نمی‌کند.

ایشان یادآور می‌شود: دلایل مالی نیز در این راه دخیل هستند چرا که این پروژه‌ها هزینه‌های سنگینی دارند. وقتی این نکته را به دلیل قبلی ضمیمه می‌کنیم یعنی هنوز اهمیت این بحث که هویت ملی و دینی ما در گرو به نمایش درآوردن آنها و نمایش دادن با آثار تصویری است، درک نشده بنابراین بدیهی است که افراد تصمیم‌گیر و مؤثر، بودجه‌ها را به این سمت سوق نمی‌دهند اگر چه در سال‌های گذشته آثار مثبت آن را هم دیده‌اند. آن سال‌ها سریال‌هایی مانند مختارنامه داشتیم. از مباحث فنی و... که بگذریم، برد خوبی داشت و حداقل در آن برهه، تاریخ خودمان یعنی تاریخ صحیح شیعه را نقل کردیم و در موردش برنامه ساختیم. این سریال در کشورهای اسلامی پخش شد اما اکنون سرمایه‌ها خیلی کمتر به سمت ساخت پروژه‌های تاریخی می‌رود چرا که درگیر مباحث سیاسی، اقتصادی و امنیتی شده‌ایم که البته توجه کردن به آنها ضرورت دارد اما می‌تواند در اولویتی قرار گیرد که در کنار آنها آثار تاریخی هم وجود داشته باشد.

توصیه امیر مؤمنان(ع): استفاده از تجربیات گذشته در مسیر آینده

مدیرکل فرهنگی دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) در مورد اهمیت تاریخ می‌گوید: حضرت می‌فرماید «روزگار بر بازماندگان آن گونه می‌گذرد که بر پیشینیان گذشت، آنچه گذشته باز نمی‌گردد و آنچه هم اکنون موجود است جاودان نمی ماند». آن حضرت با تأکید بر اهمیت تاریخ یکی از ستون‌های ایمان را توجه به سنت‌های پیشینیان می‌داند و می‌فرماید «از آنچه بر امت‌های مستکبر پیشین از عذاب الهی و کیفرها و عقوبت‌های او رسید عبرت گیرید و از قبرهای آنها و آرامگاهشان در زیر خاک پند پذیرید». حالِ ما همیشه با تاریخ ما در ارتباط است و مؤثرین حوزه فرهنگ باید با این مسئله کنار بیایند که فراموش کردن تاریخ، ممکن است حال را دگرگون کند. کما اینکه اکنون نیز اتفاق افتاده و تفکراتی که در مورد هویت ملی و مذهبی ما وجود دارد، در سطح جهان و تحت تاثیر رسانه‌های غربی دگرگون شده و دستکاری شده است.

دکتر فخرآذر تصریح می‌کند: اگر می‌خواهیم هویت ملی و مذهبی را اصلاح کنیم، باید تاریخ را خودمان نقل کنیم. در مورد شخصیت‌های تاریخی و دینی و وقایع تاریخی و... صحبت کرده و آنها را به تصویر کشیده و روایت‌های دست اول و صحیح را خودمان نقل کنیم. قطعاً کسی که در مقابل هویت فرهنگی ما قرار دارد، وقایع را درست نقل نمی‌کند. باید به میدان عمل آمده و به صورت قوی روایت‌های صحیح را نقل کرده و مانع کار آنان شویم. در دنیای رسانه نیز همینگونه است و در انتشار اخبار آن کسی موفق است که خبر بهتر، دست اول‌تر و منبع نزدیک‌تر به واقعه را نقل کند بنابراین در مورد تاریخ نیز باید این کار را انجام دهیم.

راوی روایت‌های دست اول تاریخی باشیم

مدیرکل ارتباطات دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح می‌کند: از یاد نبریم که در مورد تاریخ خود، چه ملی و چه مذهبی باید خودمان صحبت کنیم و بعنوان راوی دست اول نقش بازی کنیم. پیش از اینکه افرادی با غرض و اهدافی مشخص وارد این عرصه شوند، باید گوی سبقت را از آنان گرفته و آثار خودمان را در قالب فیلم و سریال، کتاب، بزرگداشت و... ارائه کنیم تا بتوانیم میدان را از مغرضان بگیریم. مسئولین ما باید ضرورت کار تاریخی و اهمیت فیلم و سریال‌های این حوزه را به خوبی درک کنند. در همین راستا بودجه کافی اختصاص پیدا کند و همانطور که به بسیاری مسائل روز مانند مسائل سیاسی، اقتصادی و امنیتی اهمیت داده می‌شود، به مسائل تاریخی نیز پرداخته شود. جامعه نخبگانی که منتقد و یاور کار فرهنگی است با قشر فرهنگی جامعه و بخش ستادی که همان هنرمندان هستند تعامل داشته باشند و دو طرف تلاش کنند سطح آگاهی خود را نسبت به رشته‌های هم بالا ببرند. کارگردانان با مفاهیم تاریخی و مذهبی بهتر آشنا شوند و متفکرین تاریخی نیز با اصول سینما آشنایی پیدا کنند تا بتوانند از مرحله منتقد بودن با نگاهی خشک فاصله بگیرند.

حالا باید میدان را در دست بگیریم

حالا امروز در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که سیصدها، حشاشین‌ها و... ساخته شده است. حتی برادران اهل سنت در مورد ائمه ما، امام صادق(ع) یا سایر ائمه(ع) سریال‌هایی ساخته‌اند و برخی دیگر از مفاخر ما مانند ابن سینا، خیام و... اطلاعاتی ناقص و نادرست ارائه داده‌اند. حجت‌الاسلام فخر آذر در پایان در پاسخ به این سؤال که برخی با هدف تخریب و یا حتی تصاحب هویت ملی و فرهنگی ما کارهایی انجام داده‌اند و ما از این قافله عقب هستیم. حالا باید چه کنیم؟ تصریح می‌کند: حالا که به اینجا رسیده‌ایم باید با استراتژی دقیق و حساب شده عمل کنیم. حالا نقد کردن، حمله کردن و واکنش‌های احساسی نسبت به آثار تخریب‌گر داشتن نه تنها مؤثر نیست بلکه حتی بیشتر باعث واکنش در سطح جامعه جامعه می‌شود. باید از امروز بصورت فعال میدان را دست بگیریم و برای پاک کردن ذهنیتی که این آثار در مردم جهان بوجود آورده‌اند، خودمان تولید محتوا کرده و در سطح جهانی پخش کنیم. بحث ملی، مذهبی، ائمه(ع)، اصحاب ائمه(ع)، کتاب‌های ادبی بسیار و... با قالب‌های متنوع حماسی، عرفانی، انسانی و دراماتیک محتوایی بسیار غنی را تشکیل می‌دهند. حتی نیازی نیست جواب آثار قبلی را بدهیم بلکه آثار جدیدی باید بسازیم. باید روح محبت و انسانیتی که در زندگی ائمه(ع) و اهل بیت(ع) ما و آثار شاعران و نویسندگان جاری و ساری بوده، بعنوان یک ایرانی شیعه به تصویر بکشیم تا چهره خشنی که از ایرانی و شیعیان نشان داده‌اند زدوده شود. اگر کلام هر یک از حضرات معصومین(ع) را سرلوحه اثر سینمایی قرار دهیم، چهره‌ای از شیعه و اسلام و ایرانی در جهان منتشر می‌شود. چهره‌ای که نه تنها بر ذهن مردم کشورمان و جهانیان ماندگار خواهد بود بلکه چهره واقعی اسلام شیعی و ایرانی مسلمان را در جهان ترمیم خواهد کرد.

مریم احمدی شیروان